Μπορεί να έχει διατελέσει υπουργός Περιβάλλοντος στη χώρα της, ωστόσο δεν είναι πολιτικός αλλά ακτιβίστρια. Το αντιλαμβάνεσαι από την ευθύτητα και τη διεισδυτική απλότητα των απαντήσεών της.
Αφήνοντας την ακαδημαϊκή καριέρα που έχτισε με κόπο, αφετηρία της οποίας ήταν ένα φιλόδοξο πρόγραμμα επί προεδρίας Κένεντι, το οποίο έδωσε την ευκαιρία σε εκατοντάδες νέους Αφρικανούς να σπουδάσουν στις ΗΠΑ, η 68χρονη σήμερα Γουάνγκαρι Ματάι επέστρεψε στην πατρίδα της την Κένυα, όπου μόλις το 2% των φυσικών δασών είχε επιβιώσει. Και κατάφερε, δίνοντας λίγα χρήματα σε άπορες γυναίκες για κάθε δένδρο που φυτεύουν, να υλοποιήσει το μεγαλύτερο πρόγραμμα δενδροφύτευσης στην Αφρική μέσω του «Κινήματος της Πράσινης Ζώνης» που ίδρυσε πριν από 31 χρόνια, έχοντας έκτοτε φυτέψει περισσότερα από 30 εκατ. δένδρα στην Αφρική.
Ξεκινώντας τις προσπάθειές της σε χαλεπούς καιρούς τόσο για τη χώρα της όσο και για την καταξίωση μιας γυναίκας, αναπόφευκτα ήρθε σε ρήξη με το καθεστώς, ενώ δεν έλειψαν οι διώξεις και οι φυλακίσεις. Αλλωστε ακόμη τα βάζει με τη διαφθορά της εξουσίας, την οποία θεωρεί τη μεγάλη πληγή για την Αφρική.
- «Δεν ήταν εύκολο, άλλωστε δεν ήταν αυτοί που μου έδωσαν το βραβείο Νόμπελ, ήταν η νορβηγική επιτροπή και μάλλον αν ήταν στο χέρι τους ούτε που θα εκτιμούσαν αυτό που έκανα, γιατί ήμουν αρκετά κριτική μαζί τους», μας λέει για την επίσημη αναγνώριση στη χώρα της.
* Τι την έκανε να συνεχίζει;
- «Ηταν η πεποίθησή μου ότι βρισκόμουν στη σωστή πλευρά, ότι είχα δίκιο. Κατάλαβα αρκετά νωρίς ότι η εξουσία ήταν πολύ σημαντική για την πρόοδο της χώρας και προσπάθησα να προστατέψω το περιβάλλον από αυτήν αλλά δουλεύοντας και μέσα στην εξουσία για να την αλλάξω».
* Η Αφρική έχει το 54% των παγκόσμιων φυσικών πόρων και το 60% των Αφρικανών ζουν στην ένδεια συγκροτώντας το 40% των πεινασμένων στον κόσμο. Γιατί συμβαίνει αυτό;
- «Δεν θέλω να απλουστεύσω επειδή οφείλεται σε πολλά πράγματα: την αποικιοκρατική ιστορία μας, την έλλειψη εκπαίδευσης, την ηγεσία που αποτυγχάνει να επενδύσει στο λαό, δίνοντάς του τις δεξιότητες και τις γνώσεις που απαιτούνται έτσι ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούν αυτόν τον πλούτο για τον εαυτό τους, αντί να τον παρέχουν στη διεθνή κοινότητα σχεδόν χωρίς αντάλλαγμα, την κακοδιαχείριση είναι πολλά πράγματα».
* «Ζούσαμε σε μια καταπράσινη γη. Οι βροχές ήταν τακτικές, είχαμε άφθονο πόσιμο νερό παντού. Υπήρχαν μεγάλα καλοποτισμένα χωράφια με καλαμπόκι, φασόλια, σιτάρι και λαχανικά. Η πείνα ήταν κάτι άγνωστο...», γράφετε στην αυτοβιογραφία σας. Πώς φτάσαμε στη σημερινή εικόνα καταστροφής;
- «Πολλά από τα δάση και τα λιβάδια της Αφρικής έτυχαν εντατικής εκμετάλλευσης από την εμπορική γεωργία και την εμπορική υλοτομία, δραστηριότητες που συνέβαλαν στην επέκταση της ερημοποίησης. Το άλλο είναι ότι αυξάνεται ο πληθυσμός, η γεωργία συνεχίζει να είναι η κύρια ασχολία του αφρικανικού λαού και μάλιστα όχι με τα πιο αποτελεσματικά μέσα, και αυτό φτωχαίνει το περιβάλλον».
* Είναι αντιστρέψιμη η κατάσταση;
- «Οπως είναι πολλές οι αιτίες που δημιουργούν το πρόβλημα, έτσι και η λύση δεν είναι μόνο μία αλλά ένας συνδυασμός από απαντήσεις. Πάντα πίστευα όμως ότι η λύση που προηγείται όλων είναι η προθυμία της εξουσίας να κάνει αυτό που πρέπει για το λαό της. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα καταπατούν τα δικαιώματά τους, δεν θα κλέβουν από το λαό, δεν θα τον κρατούν στην άγνοια, θα τον προστατεύουν από την εκμετάλλευση».
* Συγκρούσεις τόσο στην πατρίδα σας όσο και σε άλλες χώρες της ηπείρου προκαλούν μερικά από τα μεγαλύτερα ανθρώπινα δράματα και πόνο που γνωρίζει σήμερα ο κόσμος. Γιατί συμβαίνουν;
- «Εχω ασχοληθεί πολύ και έχω γράψει σχετικά, στην προσπάθειά μου να εξηγήσω τους λόγους της κρίσης, μερικοί από τους οποίους είναι αυτοί που προανέφερα: οι ιστορικοί λόγοι που πάνε πίσω στην αποικιοκρατία. Οι εκλογές ήταν απλώς το πρόσχημα, η αφετηρία των αντιδράσεων. Και εδώ μπαίνει το θέμα της εξουσίας, της διακυβέρνησης, της ηγεσίας και των κατευθύνσεων που επιλέγει. Από εκεί πηγάζουν όλα, αυτό είναι για μένα το κλειδί: γιατί είναι οι ηγεσίες αυτές που αποφασίζουν πώς θα διαχειριστούν τους πόρους, αν θα τους διαχειριστούν υπεύθυνα και λογικά. Είναι οι άνθρωποι της εξουσίας αυτοί που αποφασίζουν αν θα ακολουθήσουν δημοκρατικές αρχές ή αν θα είναι δικτάτορες και κατά συνέπεια είναι η ηγεσία που αποφασίζει αν θα φροντίσει το λαό της ή αν θα τον εκμεταλλευτεί. Και δυστυχώς όταν οι ηγέτες αποφασίζουν να μην είναι υπεύθυνοι με το λαό τους, τότε τον διαχωρίζουν στη βάση εθνικών και φυλετικών ιδιαιτεροτήτων και χρησιμοποιούν τις φυλετικές διαφορές σαν δικαιολογία ή σαν όχημα για να φτάσουν εκεί που θέλουν».
* Ποιο θεωρείτε το μεγαλύτερο επίτευγμά σας;
- «Νομίζω ότι το βραβείο Νόμπελ είναι μια υπέροχη αναγνώριση, κάτι που ποτέ δεν περίμενα. Επίσης πολλοί άνθρωποι νοιάζονται για το περιβάλλον και για τις κυβερνήσεις: αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή στη χώρα μου είναι μέρος της προσπάθειας για εκδημοκρατισμό και της αντίστασης των αρχηγών σε αυτή την προσπάθεια. Και ναι, έχουν πραγματοποιηθεί πολλές αλλαγές λόγω των προσπαθειών που έχουμε κάνει, και αυτό είναι θαυμαστό».
* Μετανιώνετε για κάτι;
- «Οχι στην πραγματικότητα, γιατί έκανα αυτό που πίστευα ότι είναι το σωστό. Μερικές φορές κάνεις λάθος και μερικές φορές δεν μπορείς να καταφέρεις αυτό που θέλεις και υποφέρεις. Αλλά φαντάζομαι, όπως εγώ το βλέπω, ότι είναι ένας περίπατος: μερικές φορές κάνεις τα σωστά βήματα, μερικές φορές τα λάθος, άλλες πάλι έχεις πρόβλημα και άλλες το γλεντάς».
* Υπάρχει κάποιο μήνυμα που θέλετε να μεταφέρετε στο ελληνικό κοινό;
- «Το κύριο μήνυμα είναι να ενθαρρύνω τους ανθρώπους να πιστέψουν ότι μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα, ακόμη και κάνοντας μόνο μικρά βήματα και να μη φοβούνται ούτε να αποθαρρύνονται επειδή νομίζουν ότι είναι μόνοι τους. Πάντα υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν σε σένα, σε εμπιστεύονται και σε ενθαρρύνουν, αλλά και πάντα βρίσκεις ανθρώπους που σε αποθαρρύνουν και σου λένε "γιατί νομίζεις ότι εσύ θα τα καταφέρεις με κάτι που κανείς δεν έχει ξανακάνει". Είσαι τυχερός και είναι σημαντικό να έχεις τριγύρω σου περισσότερους ανθρώπους που σε ενθαρρύνουν, αυτή είναι η αξία που αναφέρω και στο βιβλίο μου, ότι και ένα νέο κορίτσι μπορεί να τα καταφέρει γιατί κι εγώ ξεκίνησα όπως πολλά εκατομμύρια κορίτσια χωρίς προνόμια. Και επιθυμώ να ενθαρρύνω τα κορίτσια που είναι συχνά σε μειονεκτική θέση και συνήθως τα θυσιάζουν, να τα εμψυχώσω, να μη νιώθουν αποθαρρημένες».
* Ως συμπατριώτισσα του Ομπάμα, δεν αντέχω τον πειρασμό να μη σας ρωτήσω ποια είναι η γνώμη σας γι' αυτόν.
- «Νομίζω ότι είναι ένας υπέροχος άνθρωπος με πολλές ικανότητες να επικοινωνεί και να πείσει τον αμερικανικό λαό ότι μπορεί να τον κυβερνήσει, αλλά επίσης γνωρίζουμε ότι έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει και όλα μπορεί να συμβούν. Ωστόσο νομίζω ότι τα έχει πάει πολύ καλά και ότι θα είναι μια μεγάλη έμπνευση για τη νέα γενιά για πολλά χρόνια, είτε εκλεγεί τελικά είτε όχι, έχει κάνει υπέροχα πράγματα».
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 27/02/2008
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου