Τα δένδρα των πόλεων είναι ευαίσθητα στην ατμοσφαιρική ρύπανση

Από ScienceNews.gr

Κατά πόσο τα δένδρα των πόλεων είναι ευαίσθητα στην ατμοσφαιρική ρύπανση;

Τα κωνοφόρα δένδρα είναι πολύ διαδεδομένα στη Ρωσία, ειδικά στη Σιβηρία, όπου η τούνδρα καταλαμβάνει πάνω από 10 εκατομύρια εκτάρια. Οι κέδροι και τα πεύκα αναπτύσσονται και σε περιβάλον πόλεως όπως σε πάρκα, αλλά υποφέρουν από τις αλλαγές που προκαλεί ο άνθρωπος στο περιβάλον. Ωστόσο, τα κωνοφόρα δένδρα μπορούν να αντέξουν σε μικρά επίπεδα ρύπανσης. Τα όξινα αέρια που απορροφούν τα δένδρα μεταφέρονται και αποθηκεύονται σε εκείνα τα μέρη του δένδρου που δεν πραγματοποιούν σημαντικές λειτουργίες και μερικά στοιχεία απομακρύνονται από τις βελόνες και τους πόρους των ριζών. Τα δένδρα είναι οπλισμένα με διάφορες βιοχημικές αντιδράσεις που αποτρέπουν τις επιβλαβείς διαδικασίες οξείδωσης. Σύμφωνα με τα στοιχεία από τον Κεντρικό Βοτανικό Κήπο της Μόσχας, η ικανότητα των πεύκων να αντέχουν στη ρύπανση του περιβάλοντος μειώνεται με την ακόλουθη κλίμακα: Το κοινό πεύκο (γένος Pinus) είναι το πιο ανθεκτικό. Το βουνίσιο πεύκο (Pinus Montana) και οι ποικιλίες της Β.Αμερικής - το πεύκο του Λαμπραντόρ (Pinus banksiana) και το πεύκο του Weymouth (Pinus strobus) - είναι λιγότερο ανθεκτικά. Το πεύκο cembra (Pinus cembra), ο κέδρος της Σιβηρίας (Pinus sibirica), το πεύκο-νάνος (Pinus pumila) και το πεύκο της Κορέας (Pinus koraiensis) είναι τα πιο ευπαθή. Τα κωνοφόρα είναι 10 φορές πιο ευαίσθητα στη ρύπανση του αέρα από τα φυλλοβόλα εξ αιτίας της ευαισθησίας τους στις οικολογικές αλλαγές. Tα κωνοφόρα αποτελούν δείκτες για την κατάσταση του περιβάλοντος στο οποίο ζουν. Αυτή η μέθοδος επιτρέπει σε κάποιον να εκτιμήσει τη συνδιασμένη επίδραση όλων των τοξικών ουσιών στους ζωντανούς οργανισμούς. Αυτό είναι πολύ οφέλιμο σε αστικές συνθήκες, αφού η ανομοιογένεια του αστικού κλίματος, του εδάφους, της τοπογραφίας και άλλων παραγόντων, καθιστούν δύσκολο τον καθορισμό του βαθμού ρύπανσης και του επιπέδου τοξικότητας των διαφόρων ουσιών σε συγκεκριμένα σημεία εντός της πόλης. Μια τέτοια εκτίμηση δεν θα μπορούσε να βασιστεί, για παράδειγμα, μόνο στη χημική ανάλυση των αερίων ρυπαντών, καθώς το τελευταίο δεν μπορεί να χαρακτηρίσει την μετατροπή και τη μετακίνηση των αερίων σε διάφορα στρώματα της ατμόσφαιρας. Σε αυτήν την περίπτωση η παρατήρηση των φυτών που πάσχουν από αυτά τα αέρια είναι ο καλύτερος τρόπος ελέγχου. Τα πεύκα ηλικίας 20 με 25 ετών που αναπτύσονται στην πόλη Tomsk, σε περιοχές με διαφορετικά επίπεδα ρύπανσης, μελετήθηκαν από ερευνητές του Πανεπιστημίου Tomsk. Οι επιστήμονες βρήκαν ότι οι αστικές συνθήκες προκαλούν αλλαγές στις κύριες διαδικασίες φυσιολογίας και ανάπτυξης των κωνοφόρων δένδρων. Η φωτοσυνθετική ικανότητα μειώνεται κατά 25-30%, τα παρατηρούμενα δένδρα αναπτύσονται πιο αργά από τα ανάλογα κωνοφόρα των προαστίων, έχουν παραμορφωμένο το πάνω μέρος του κώνου και χαμηλής ποιότητας ξύλο. Στο πλαίσιο της εκτίμησης της κατάστασης των κωνοφόρων στην περιοχή της λίμνης Βαϊκάλη, η Dr. Mikhailova, η ερευνήτρια του Siberian Institute of Plant Psysiology and Biochemistry της Russian Academy of Sciences, κατέταξε την κατάσταση των κωνοφόρων ανάλογα με τη ρύπανση του αέρα από τα βιοχημικά αέρια. Η οφειλόμενη στη ρύπανση ασθένεια των δένδρων αναπτύσσεται σε διάφορα στάδια. Αρχικά, εμφανίζεται μια μικρή, αλλά ορατή διαταραχή του μεταβολισμού. Σε μεσαίο επίπεδο ρύπανσης, η διαταραχή μεταβάλλεται σε μια χρόνια ασθένεια, οι μηχανισμοί προσαρμογής δε λειτουργούν κατάλληλα και η ανάπτυξη του δένδρου καθυστερεί. Όσο η ασθένεια εξαπλώνεται, το δένδρο εισέρχεται στη φάση της μη αναστρέψιμης αποσύνθεσης και στο τελικό στάδιο το φυτό πεθαίνει. Τα φυτά είναι πολύ ευαίσθητα σε υψηλές συγκεντρώσεις ατμοσφαιρικού όζοντος. Η μελέτη της επίδρασης του όζοντος στα δένδρα είναι δύσκολα εφικτή σε φυσικές συνθήκες εξαιτίας της υψηλής αντιδραστικότητας του παράγοντα. Στο εργαστήριο, ο ειδικός εξοπλισμός επιτρέπει την παρακολούθηση της συγκέντρωσης του όζοντος κατά την διάρκεια του πειράματος. Επιστήμονες από το Institute of Atmosphere Optics (Siberian Division, Russian Academy of Sciences), το Πανεπιστήμιο Tomsk, και το Institute of Forestry (Siberian Division, Russian Academy of Sciences) ανακάλυψαν ότι η εξάωρη έκθεση ενός τετραετούς κέδρου Σιβηρίας σε συνθήκες αυξημένης συγκέντρωσης όζοντος έχει ως αποτέλεσμα την αποσύνθεση των φωτοσυνθετικών χρωστικών. Αυτό το αποτέλεσμα είναι πιο εμφανές στις βελόνες των ταχέως αναπτυσσόμενων κέδρων. Οι βελόνες των βραδέως αναπτυσσόμενων κέδρων είναι λιγότερο ευαίσθητες. Ωστόσο, ο χαμηλός ρυθμός ανάπτυξης αυτών των ειδών αποτελεί μειονέκτημα για τη χρήση τους στα πάρκα των πόλεων. Συνοψίζοντας, οι αστικές συνθήκες καθιστούν πολύ δύσκολη την ανάπτυξη των πεύκων και των κέδρων. Γι’αυτό το λόγο τα πεύκα που φυτεύονται κυρίως στις αυλές των σπιτιών των πόλεων αρρωσταίνουν και πεθαίνουν γρήγορα.